Sempre quixen ter un grupo. En realidade, non creo que haxa ninguén quen goce un mínimo da música que nunca desexara saber cantar, ser quen de tocar algún instrumento ou polo menos ser quen de aparentarlo con certa fortuna, tal que facían os Sex Pistols. Sempre quixen ter un grupo, pero ao mesmo tempo penso que as mellores cancións da historia xa as escribiron outros. Iso explica moitas cousas, como o feito de que os karaokes aínda non pasaran a mellor vida xa que a todos, no fondo, nos seguen prestando.
A fin de contas, a quen non lle vai prestar axitar os pudores e imaxinarse que é o autor de himnos da altura de Como Camarón ou La Flaca. Un espazo onde non existe a vergoña allea e a todos se nos recoñece, por quendas, o dereito a fliparnos. Iso mesmo pensaba eu o venres do Castelo Conta, cando o Combo Viramundo subía ao escenario disposto a telonear ao incomparable Muchachito e aos míticos Lamatumbá. Unha banda de versións que nese momento antollóuseme como algo distinto; máis ben como unha combinación das premisas que encabezan esta… crónica? Por unha banda, un grupo de músicos que sabe tocar, que sabe cantar. Por outra, un grupo de amigos que queren pasalo ben cantando as mellores cancións que escribiron outros. As mellores da historia, tal conveñen os músicos que as interpretan. O perfecto karaoke, pero con todo o talento que ten entrada restrinxida a eses espazos, no fondo tan sórdidos e que no fondo por iso nos prestan tanto.
Diso viñemos a falar hoxe. O Combo Viramundo inaugurou o escenario do venres do Castelo Conta explicando por que endexamais haberás de subestimar aos teloneiros, e non só porque entre eles figure, facendo alarde de horizontalidade co resto de integrantes da banda, o laureado Xoel López, que homoxeneizou o seu magnetismo en prol do conxunto nada máis arrincar con Patria de Rubén Blades, declaración de intención e un xeito de demostrar que no repertorio dun grupo de amigos collen todo tipo de fanatismos, e porque, en suma, que verdades hai máis definitivas que aquela que di que patria son todas esas cosas bellas. A banda encadeou A tonga da Mironga de Vinicius de Moraes con El día de mi suerte de Héctor Lavoe coma se tal cousa, ata os máis escépticos quedaron convencidos. E por que non? A fin de contas, o modo aleatorio das playlist musicais inventárono os concertos en directo. Coa cover cumbiera de Me cuesta tanto olvidarte, de Mecano, foi inevitable que ata os madrileños que peor envelleceron da Movida apareceran ante os presentes como bos letristas. O público, porén, chegado o momento tivo que protestar, e con razón; cando López decidiu substituír algúns dos devezos de Juan Luis Guerra por “Para que el Dépor ya no baje tanto, ojalá que llueva café en el campo”, porque, en definitiva, aínda é cedo para abrir o caixón dos traumas.
E cando o concerto rematou, tras uns brevísimos 45 minutos, cunha versión desvergonzada e desfrutona da mítica Lambada, penso que non quedou ninguén naquel auditorio rural que non pensase que así, efectivamente, era como tiña que ser. O certo é que a Jairo Perera, alias Muchachito, e a recentemente resucitada banda Lamatumbá pouco lles levou coller o testemuño daquel arranque, no que a bóla quedaba botando diante deles. Castelo quedaba co pouso perfecto para que o primeiro, facendo honra ao concepto de One Man Band e rendendo tributo aos músicos de rúa, brindase unha actuación frenética que, pola ausencia de pausas entre cancións, semellaba só un tema dunha hora de duración. Ninguén se decatou. Unha presenza escénica brutal propiciou que un só home apelicado a unha guitarra e guindando couces a un bombo enchera toda inmensidade dun escenario baleiro. A emoción era tal que, para cando os Lamatumbá inqueriron, como xa facían hai 20 anos, se aínda quedaban alí ganas de festa, a resposta do público non podía ser menos que unánime. Berraron, como non, por Lume! cando tocaba pechar ou negociado, e abofé que deixaron a cousa máis que prendida. Xa nos tardaba! pensaría algún.
Din que ou Castelo conta é a festa que lle deu a volta á festa, e eu concordo firmemente en non chamarlle festival. Ao que acontece na aldea de Castelo durante as festas do San Ramón se lle poden poñer moitos nomes. Os nosos avós chamábano romaría. Os nosos pais, guateque ou verbena. Nós adoitamos chamalo festival. Non quero deixarme levar polas inercias daquela falacia clásica que di que calquera tempo pasado foi mellor, pero hai algo no concepto de festival moderno que non me presta nin me cadra. Nos últimos anos, un imaxinario non se entendía sen roupa confortable, botas campeiras cheas de lama, acampada semiprecaria, calimocho quente e gastronomía honesta en cámping gas agora tornou case en desfile de modelos esparexado de purpurina, (glitter, perdón), botas cowboy con tacón que non convidan ao pogo e hamburguesas de 12 euros. Cada pelo no seu sitio.
Non é a miña intención facer apoloxía da caspa, e xuro que de cada vez que unha manifestación de goce colectivo empeza a facerme torcer o fuciño, trato de facerme a devasa preventiva e repetir aquilo de let people enjoy things, pero non podo evitar pensar nos festivais modernos como unha burbulla na que goberna a impostura e o que menos importa é o cartel. Resístome a chamar festival ao Castelo Conta porque esa semana na que a aldea de Castelo se transforma en receptáculo da narración oral, da gargallada inclemente, da música máxica en noites como a dese venres, de exaltación da comunidade, proselitismo do natural e de defensa do rural, definitivamente convértese noutra cousa. No Castelo Conta non hai ringleiras interminables para coller unha smash burger nun foodtruck, hai bocadillos de tortilla no bochinche, como nas verbenas, nas que antes o foodtruck chamábase pataqueiro. Non hai glitter, hai suor, e as risas non son instagrameables, porque son de verdade. No Castelo Conta hai moitas cousas, pero definitivamente non hai impostura. Así que por min, non lle chamedes festival. Chamádelle romaría.
